Ortanca (Hydrangea)

   Bütün çiçekli ve çiçeksiz bitkileri severim, ayrık otlarına bile kıyamıyorum bazen. Ama ortanca en sevdiklerim arasındadır. Terasımda bunlardan birkaç tane vardır... Benimkiler yaz kış dışarıda yaşıyorlar, belki de ondan haziranın başında da asla çiçek açmazlar, daha çok yazın ortalarına doğru rengârenk topları bizi sevindirir. Ama ben çiçeksiz zamanlarında da sırf yeşil yapraklarına bakmaya bile doyamıyorum.

   Bu harika çalının meğerse 70-80 türü varmış. Çalı dediysem de aslında çoğu tür çalı oluyor, ama 30 metreye kadar tırmanabilen sarmaşık ve küçük ağaç gibi olanları da var. Çoğunun da ana vatanı Çin'dir, Avrupa'ya bir İngiliz botanikçi tarafından 1700'lerin sonunda Çin'den getirilmiş... Fakat galiba en gösterişli çiçekleri olan ve bu sayede bizim en çok sevip bahçelerimizde yetiştirdiğimiz genelde Hydrangea Macrophylla, yani büyük yapraklı ortanca oluyor. 600 farklı çeşidiyle, beyazdan yeşile, açık pembeden veya maviden bordoya, hatta mora kadar çiçek rengiyle göz kamaştırıcıdır.

   Ortancanın Latince ismi, yani Hydrangea, "su kabı" anlamına geliyor ve bu bitkinin suyu ne kadar çok sevdiğini gösteriyor. Hakikaten de yetiştirilmesi için en ideal ortam:

- hafif ya da yarı gölge, (çok gölgeli yerleri sevmez)

- rüzgârdan korunmalı,

- geçirgen, hafif, verimli, biraz asidik topraklar, (asit düzeyini biraz arttırmak için toprağa bolca torf ya da turba yosunu eklenir, biriktirilmiş yağmur suyu ile ya da demir sülfat ekleyerek sulama yapılır)

- bol sulama,

- yazın ayda 2-3 defa besin verilir.

 Fazla güneş yapraklarını yakabilir, aşırı güneşli yerlerde ise çiçekler gittikçe küçülür ve bazen tamamen yok olurlar.

   Genç ortancalar erken ilkbaharda hafif budanır (sadece geçen seneden kalan çiçekler kesilir), büyümüş çalıların budanmaya ihtiyacı yoktur. Kışın soğuk geçtiği yerlerde üstü örtülerek dondan korunmalıdır.

   Bir de ilginç bir ayrıntı: mavi ve pembe çiçekli ortancaların çiçek rengi toprağın pH değerine bağlıdır - asidik topraklarda (pH değeri 5.0-6.5 civarında) çiçekler mavileşir, alkali topraklarda ise (pH değeri 7.0-8.5 civarı) çiçekler pembeleşir. Benim ilk ortancam pembeydi, renk değiştirme konusunu öğrendiğimde çalının bir tarafına 2-3 büyük paslı çivi gömmüştüm. Sonuç olarak birkaç yıl boyunca o çalının yarısında çiçekler mavi, diğer yarısında ise pembe açtı. (Beyaz çiçekli bitkilerde bu hokus-pokus işe yaramıyor)